در یک واحد تجاری، تولیدی، خدماتی، شرکتی، فروشگاهی و … ممکن است بسته به نوع فعالیت آن کسب و کار، محصولات، کالا، و خدماتی به مشتریان ارائه شود. حال هر کدام از این خدمات می توانند با هزینه های تعریف شده ای در نرم افزار حسابداری به مشتریان عرضه شود. اما یکی از مهمترین مسائلی که در ثبت اسناد خرید و فروش در نرم افزار حسابداری تاثیرگذار است، عوامل کاهنده و افزاینده قیمت کالا می باشد.
بخش اصلی درآمد هر بنگاه اقتصادی از طریق فروش محقق می شود و در هر فروشی علاوه بر کالا یا خدمتی که ارائه می شود عوامل دیگری نیز تاثیر گذار است. مهمترین این عوامل تخفیف فروش و مالیات بر ارزش افزوده می باشد. عوامل ریالی فروش به سه دسته کلی تقسیم می شوند شامل:
– عوامل کاهنده
– عوامل افزاینده
– عوامل خنثی
عوامل کاهنده فروش
مهمترین عامل کاهنده تخفیف می باشد، تخفیف ممکن است به یک کالای خاص تعلق بگیرد یا به کل فاکتور و مبلغ آن از مبلغ کالا یا جمع کل فاکتور کسر می گردد. جهت ثبت تخفیف در حسابداری یک سر فصل معین در حساب کل در آمد ها و فروش با عنوان تخفیفات فروش تعریف می گردد. برخلاف فروش و در آمد ها که ماهیت بستانکار دارند تخفیفات فروش ماهیت بدهکار دارد و مبلغ آن از فروش کسر می گردد.
در صورت وجود سایر عوامل کاهنده نیز برای آنها یک حساب معین مانند حساب تخفیفات فروش در حسابداری ایجاد می گردد.
عوامل افزاینده فروش
مهمترین عامل افزاینده فروش مالیات بر ارزش افزوده است. مبلغ مالیات بر ارزش افزوده درصدی از بهای نهایی فروش هر کالا می باشد و باید به تفکیک هر کالا و در سطر فاکتور محاسبه شود. پس از کسر تخفیف و سایر عوامل افزاینده و کاهنده مبلغ مالیات بر ارزش افزوده باید محاسبه می گردد.
جهت ثبت حسابداری مالیات بر ارزش افزوده پیشنهاد می شود که حسابی بعنوان معین در حساب کل سایر بستانکاران غیر تجاری تعریف گردد.
سایر عوامل افزاینده مانند هزینه حمل، هزینه ارسال، هزینه بسته بندی و غیره نیز ممکن است در فروش مورد استفاده قرار گیرد این عوامل بسته به نوع فعالیت شما ممکن است در آمد باشد یا اینکه شما فقط بعنوان واسطه دریافت آن عمل می کنید. بطور مثال اگر شرکت شما خودرو جهت حمل کالا دارد هزینه ای که بابت حمل کالا دریافت می شود درآمد محسوب می شود و اگر حمل توسط راننده انجام می شود و مبلغ حمل را شما به راننده پرداخت می کنید؛ فقط واسطه دریافت وجه هزینه حمل می باشید.
در حالت اول هزینه های مربوز به خودرو راننده یا پیمانکار بعنوان هزینه شناسایی می شود و عوامل افزاینده حمل که از خریدار دریافت می کنید بعنوان درآمد. در صورتی که شما حمل را به شخص یا مجموعه دیگری ارجاع می دهید این مبالغ می تواند در سرفصل بستانکاران تجاری ثبت گردد تا در دوره های مشخص تسویه شود.
سایر عوامل ریالی فروش (خنثی)
عوامل خنثی مبلغی است که در فاکتور فروش درج می شود و در قیمت نهایی فاکتور تاثیری ندارد. بطور مثال پورسانت فروش باعث تغییر قیمت فاکتور و بدهی خریدار نمی شود و حتی در فاکتور چاپ نمی شود، اما ویزیتور یا فروشنده کالا بستانکار می شود. نحوه محاسبه عنوان این عوامل ممکن است متفاوت باشد و ثبت آن در حسابداری هم بر اساس دستور العمل داخلی هر مجموعه باید انجام شود.